Kenniscentrum

De afkorting CRI/Ra (Coloring Rendering Index/Rationale) is een klassering die ook wel kleurweergave-index wordt genoemd waarin is af te lezen in hoeverre de toegepaste lichtbron, spot, led-strip of railspot in staat is natuurgetrouw de kleuren van verlichte objecten weer te geven. Een hoge waarde staat voor een betere kleurweergave. De hoogte van de CRI waarde is bepalend voor de beleving van de verlichting. Het is niet per definitie een feit dat een hoge waarde van CRI >100 het beste is voor elke toepassing. In sommige gevallen kan dit als onprettig worden ervaren en bepaalde producten of objecten juist verkeerd belichten. Tevens is de lichtkleur (Kelvin) niet van invloed op de CRI, wat betekent dat een lamp met lichtkleur 4000K dezelfde CRI kan hebben als een lamp met 3000K. Dit verschil heeft echter wel als gevolg dat de kleur ervaring en waarneming wel anders is.

De powerfactor geeft de relatie tussen het werkelijke vermogen (P) en het schijnbaar vermogen (Ps) weer. Het schijnbaar vermogen is niet te zien op de oude KWH-meter, op de nieuwe generatie KWH-meters is dit wel waar te nemen. Elektronische apparatuur met een lage powerfactor verbruiken op de KWH-meter niet mee vermogen dan wordt aangegeven. Wel wordt extra stroomverbruik gecreëerd, dit noemen we blindstroom.
De blindstroom ontstaat doordat de capaciteiten in het elektrische circuit periodiek geladen en weer ontladen. De aanwezige zelfinducties bouwen periodiek een magneetveld op en breken het weer af.

De powerfactor geeft aan in hoeverre er sprake is van ongewenst stroomverbruik. In een ideale situatie is de powerfactor 1, dit betekent dat er geen sprake is van blind-stroom. Een powerfactor van 0,9 betekent dat er 10% meer stroom verbruikt wordt. Dit wordt veroorzaakt door het faseverschil tussen de spanning (Volt) en de stroom (Ampère)

UGR staat voor Unified Glare Rating en is een kengetal dat aangeeft in hoeverre er sprake is van lichthinder of verblinding. De gemiddelde waarde ligt tussen de 15-30. Een lage waarde staat voor weinig verblinding. Lager dan 10 houdt in dat er geen verblinding is

Wat bepaald de UGR waarde? Dit kunnen we verdelen in vier onderdelen:

1. Meetpunt.
   Verlichting straat uit. Het is afhankelijk van de locatie waar de persoon zich begeeft, hoe de straling in het oog valt. Dit is bepalend voor de mate van verblinding.
2. Reflectiefactoren.
   Van invloed op de verblinding zijn de reflectiefactoren van de muren, vloer en plafond.
3. Locatie.
   De locatie is van belang omdat dit bepaald wat de functionaliteit van de ruimte is. In de voedselindustrie zal over het algemeen veel glanzend wit gebruikt worden, waardoor er een hoge reflectiefactor is.
4. Verlichtingsproduct.
   Verlichtingsproducten hebben allemaal verschillende waarden. Dit komt doordat men met verschillende afscherming werkt, b.v. transparant of niet transparant. Bij de laatste zal de verblindingsfactor aanzienlijk lager zijn dan bij de eerste.

Hieronder een tabel met de normen bepaald in de NEN 12464-1.

lumen en lux zijn begrippen die beide worden gebruikt om de lichtopbrengst en lichtsterkte te bepalen.

• Lumen = De lichtopbrengst uit het armatuur of led lamp.
• Lux = De hoeveelheid licht op een vooraf bepaald oppervlak

Lumen:

De definitie van lumen is de eenheid voor de totale hoeveelheid licht in een lichtbundel. Wanneer we dit toepassen op verlichtingsproducten is dit een waarde voor de totale hoeveelheid zichtbaar licht dat een armatuur of een lichtbron uitstraalt in alle richtingen. Tegenwoordig drukt men de hoeveelheid licht dat uit een Led lamp of led armatuur komt uit in lumen. Het is verstandig om voor het aanschaffen van nieuwe verlichting een goede vergelijking te maken tussen het verschil in Lumen/Watt verhouding per leverancier. Deze Lumen/Watt verhouding is geen vast gegeven en verschilt per armatuur. Ook kan de manier van meten afwijken tussen verschillende producenten. Zo kan het gebeuren dat een fabrikant de Lumen output meet van enkel de led chip zonder armatuur, lens, reflector of afscherming. Dit kan zoals u zich wellicht kunt voorstellen leiden tot een Lumen output die na het monteren in een armatuur met lens totaal afwijkt van de opgegeven waarde. Onze Fabrikanten testen en meten hun armaturen uitsluitend in volledig gemonteerde uitvoering, wat zoveel wilt zeggen dat de Lumen output die wij vermelden ook daadwerkelijk de lichtopbrengst is van het gehele armatuur.

Lux:

Lux is de waarde die men gebruikt om de hoeveelheid licht per vierkante meter weer te geven. 1 lux is gelijk aan 1 lumen per vierkante meter (m²). Lux wordt ook wel ‘Verlichtingssterkte’ genoemd, dit is geen vaste waarde die uit een armatuur komt maar is afhankelijk van de ruimte waarin het armatuur of lamp geplaatst wordt. Zo zal een downlight die in een toilet wordt geplaatst zorgen voor een hogere Lux waarde, dan als diezelfde downlight in een kantoor wordt toegepast. Ook is de uiteindelijke Lux waarde afhankelijk van hoe de meting wordt uitgevoerd.

Lux waarden die wij elke dag ervaren:

• Zonlicht 100.000lux
• Daglicht 15.000lux
• Bewolkte dag 1.000lux
• Donkere dag 100lux
• Volle maan 0,1lux

De gewenste verlichtingssterkte is afhankelijk van de werkzaamheden of het doel van de ruimte, een les lokaal heeft over het algemeen meer licht nodig dan bijv. een opslagruimte. Om ervoor zorg te dragen dat elke afzonderlijke werkplek is voorzien van de juiste hoeveelheid licht heeft de Europese Unie een normering (NEN12464-1) opgesteld met de aanbevolen Lux waarde per ruimte/werkplek, zie de tabel hiernaast:

IK Waarde:

De IK codering staat voor de mate van slagvastheid van een armatuur. De aangegeven waarde staat voor de mate waarin het armatuur bestand is tegen mechanische schokken. De mate van slagvastheid komt tot stand door het gebruik van sterke materialen zoals bijv. Polycarbonaat of vezel versterkt kunststof. Vanaf IK-08 en hoger spreken we over vandalismebestendig, wat in zekere zin betekent dat er wel enige vervorming of beschadiging mag optreden bij een aanvaring. Echter mogen er geen onveilige situaties of breuken ontstaan en dient de IP waarde ten alle tijde gewaarborgd te blijven. Zie de tabel hiernaast voor een beknopte omschrijving:

IP Waarde:

De IP waarde geeft aan wat de beschermingsgraad van een bepaald voorwerp is. Deze codering is opgesteld uit twee cijfers, welke ieder een aparte waarde van bescherming aangeeft. Het eerste cijfer van de codering geeft de graad van bescherming aan tegen het indringen van voorwerpen en stof. Het tweede cijfer in de IP codering geeft aan in welke mate het armatuur is beschermd tegen het indringen van vocht. Het kiezen van een armatuur met de juiste IP waarde is van belang voor de veiligheid maar tevens een belangrijk aspect voor het garanderen van de maximale levensduur van het armatuur. Bij het monteren en aansluiten van een armatuur dient u ten alle tijde de voorschriften te hanteren die van toepassing zijn op de aanwezige IP Codering. Zie de tabel hiernaast voor de verklaring:

Er bestaan een groot aantal verschillende lichtbronnen, veel kunnen er tegenwoordig één op één vervangen worden door een energiezuinige led lamp. Hier valt veel winst te behalen in de energiebesparing en dit heeft weer voordelen, zowel financieel als voor het milieu.

Door de hoge prestaties van de huidige Led lampen, is het mogelijk met een lager wattage een hogere lumen output krijgen. Dit kan besparingen opleveren tot wel 80%. Hieronder ziet u een conversietabel waarin u kunt zien wat het aantal lumen is dat een bepaalde lichtbron opbrengt

De voordelen van led-lichtbronnen ten opzichte van traditionele lichtbronnen zijn onder andere:

1. De levensduur:
   De gemiddelde levensduur van een LED-lichtbron ligt tussen de 20.000 en 50.000 branduren. Dit is een aanzienlijke vooruitgang ten opzichte van de conventionele: Gloeilamp 1000uur, spaarlamp 6000uur en TL-buis 8000uur.
2. Energieverbruik:
   Met het vervangen van uw huidige lampen voor led lampen kan men een energiebesparing halen tussen 50-80%, dit komt doordat de Led lichtbronnen vele malen efficiënter zijn dan de traditionelen lichtbronnen.
   Fluorescentie en gloeilampen produceren meer warmte dan dat ze licht opbrengen, bij Led lichtbronnen is dit juist andersom. Ook zitten er minder schadelijke stoffen in de Led lichtbronnen zoals Kwik en krypton. Dit helpt ook mee om de CO2 uitstoot te verminderen.
3. Overige voordelen:
   Bij inschakeling van de stroom heeft men direct de maximale lichtsterkte, terwijl bij fluorescentielampen en gasontladingslampen deze eerst enige tijd op temperatuur moeten komen. Ook stralen Led lichtbronnen geen UV- en infrarood uit.

Welke Led lamp heb ik nodig?
Een veel gestelde vraag luidt ‘Welke led lamp heb ik nodig’. Dit is over het algemeen verschillend per gebruiker en/of toepassing. Echter zijn er een aantal zaken die van belang zijn om er zeker van te zijn dat de juiste lamp gekozen wordt.

• Let op dat U een led lamp aanschaft met de juiste fitting
• Let op dat het wattage geschikt is voor het betreffende armatuur

Daarnaast heeft u nog de mogelijkheid om te kiezen uit verschillende lichtkleuren, wattage, vorm en uitstraling. Dit verschilt per gebruiker en zijn toepassing. Zo wordt er voor particulier gebruik veelal gekozen voor een warm-witte lichtkleur (3000K) en kiest men voor winkels, kantoren etc. vaker voor een neutrale witte lichtkleur (4000K).

Ook zijn er tegenwoordig steeds meer dimbare led lampen verkrijgbaar.
De grote prijsverschillen die er op deze markt aanwezig zijn, is veelal te wijten aan het verschil in kwaliteit en de levensduur.